Nieuwsanalyse: PVV domineert in de regio, ondanks terugval – alleen Tholen blijft SGP trouw

De Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober hebben in West-Brabant een politieke aardverschuiving teweeggebracht – zo blijkt woensdag na het tellen van de stemmen. Hoewel de PVV in alle West-Brabantse gemeenten als grootste partij uit de stembus komt, verliest de partij fors terrein ten opzichte van de verkiezingen in 2023. Alleen in Tholen stemmen de meesten op de SGP. Tegelijkertijd maken het CDA en D66 een comeback, terwijl nieuwkomer NSC volledig is ingestort. De fusiepartij GroenLinks-PvdA heeft ook in de ZuidWest-regio’s de vernieuwing niet kunnen verzilveren met zetelwinst.

In gemeenten als Bergen op Zoom, Roosendaal en Etten-Leur stijgt D66 met ruim 9 tot 11 procentpunten. Ook het CDA noteert forse winsten, variërend van 8 tot 10 procent. De christendemocraten profiteren zichtbaar van de terugval van NSC en lijken daarmee hun traditionele achterban deels te hebben teruggewonnen.

In Tholen en Zundert, waar het CDA historisch sterk is, wordt die trend extra duidelijk: in Tholen stijgt de partij van 2,8 procent naar 10,2 procent, in Zundert van 3,9 procent naar 15,4 procent. Het vertrouwen in de lokale wortels en bestuurlijke ervaring van het CDA lijkt terug.

PVV verliest, maar blijft groot

De PVV levert in alle West-Brabantse gemeenten fors in, met dalingen van gemiddeld 8 à 9 procentpunt. Toch blijft de partij van Geert Wilders de grootste in Roosendaal, Bergen op Zoom, Etten-Leur, Halderberge, Steenbergen, Moerdijk en Rucphen. In Rucphen is de PVV met 46,2 procent nog steeds veruit dominant, al verliest de partij daar bijna acht procentpunt. In Halderberge en Moerdijk blijft de PVV met ruim een kwart van de stemmen ook stevig overeind.

NSC stort in

De spectaculaire opkomst van het Nieuw Sociaal Contract (NSC) in 2023 blijkt van korte duur. In vrijwel alle West-Brabantse gemeenten zakt de partij van zo’n 12 à 13 procent naar marginaal niveau: tussen de 0,2 procent en 0,4 procent. Daarmee is NSC verdwenen uit het politieke landschap. Veel voormalige NSC-stemmers lijken terug te keren naar het CDA of stappen over naar de meer gevestigde liberale partijen.

JA21 en FvD groeien

Rechts van de VVD winnen JA21 en Forum voor Democratie opvallend terrein. In alle gemeenten stijgt JA21 met 6 à 7 procentpunten, terwijl FvD overal zo’n 2 tot 4 procentpunt wint. De partijen lijken te profiteren van de onvrede onder kiezers die de PVV te gematigd vinden.

Links blijft achter

De combinatie GroenLinks-PvdA verliest licht in de meeste gemeenten, net als de SP en de Partij voor de Dieren. Waar de landelijke trend een lichte plus laat zien voor GroenLinks-PvdA (rond 11 procent), blijft West-Brabant duidelijk conservatiever stemmen: in de meeste gemeenten komt de linkse fusiepartij niet boven de 9 procent.

Tholen blijft trouw aan de SGP

De gemeente Tholen vormt opnieuw een uitzondering in de regio. Daar blijft de SGP de grootste partij, met 24,9 procent van de stemmen – een stijging van ruim één procentpunt. De PVV volgt op korte afstand met 20,4 procent. De hoge opkomst van 83,6 procent bevestigt Tholens status als politiek actieve en behoudende gemeente.

Opkomst hoger dan in 2023

In vrijwel alle gemeenten in West-Brabant was de opkomst hoger dan in 2023, met percentages tussen de 77 procent en 80 procent. Alleen Bergen op Zoom blijft iets achter. De hoogste opkomst is gemeten in Tholen (83,6 procent) en Zundert (80,2 procent).

Landelijke vergelijking

Landelijk gezien zakt de PVV van 31 procent naar ongeveer 24 procent, terwijl D66 en CDA beiden verdubbelden in zetelaandeel. West-Brabant volgt die trend: de comeback van het CDA is hier sterker dan gemiddeld, terwijl NSC in de regio nog harder keldert dan in de rest van het land.

Bron: Kiesraad, verkiezingsuitslagen 2025 – gemeenten Bergen op Zoom, Roosendaal, Etten-Leur, Steenbergen, Halderberge, Moerdijk, Rucphen, Zundert en Tholen. Stand: 30 oktober, 12.00 uur.