André Nuijten probeert met nieuw boek het Bergse dialect in leven te houden
De cover van het boek over het Bergs dialect van André Nuijten (foto: André Nuijten).
De dialecten in Nederland worden met uitsterven bedreigd. Om te voorkomen dat ook het Bergse dialect verdwijnt, neemt André Nuijten het heft in eigen handen. Binnenkort verschijnt zijn boek ‘k Eb ’t van ore zegge, waarin Nuijten zoveel mogelijk woorden uit het Bergse dialect op papier heeft gezet.
Al van kleins af aan heeft André een grote interesse in taal ontwikkeld. Als voormalig docent werkte hij jaren in het onderwijs, tot hij twee jaar geleden met pensioen ging. Daardoor had André wat tijd over en kwam het idee voor het schrijven van een boek. “Ik beschouw het Bergse dialect als cultureel erfgoed. Daarom vond ik het belangrijk dat het bewaard blijft.”
Woorden in het dagelijks gebruik
Een aantal jaar geleden schreef André al een ander boek over de geschiedenis van zijn familie. “Ik kom voort uit een boerenfamilie, waardoor ik in het boek ook een aantal vaktermen terug laat komen.” Omdat de hele familie Nuijten afkomstig is uit Bergen op Zoom, werden de vaktermen ook vaak vertaald naar het Bergs. “Toen dacht ik, hier moet ik meer mee doen.” Sindsdien is André alle woorden gaan noteren. Daarbij vond hij het vooral belangrijk om ook dagelijkse woorden in die lijst op te nemen. “Er zijn zo’n tweeduizend woorden die je dagelijks gebruikt. Deze woorden moesten sowieso in de lijst komen.”
Alles bij elkaar bestaat het boek uit ongeveer 2250 woorden. “Ik geef daarbij het woord in het Bergs, daarachter het Nederlandse woord met de betekenis en als laatste een zin waarin het gebruikt kan worden.” Alle woorden staan op alfabetische volgorde gerangschikt, waarbij een aantal woorden zijn voorzien van een afbeelding. “Er staan ook woorden in die jongeren waarschijnlijk niet meer kennen. Met een foto kan je de woorden dan verduidelijken.” Naast de plaatjes zijn er ook ruim 160 spreekwoorden, gezegdes en uitdrukkingen in het boek opgenomen.
Behoud Bergse dialect
André hoopt dat zijn boek kan bijdragen aan het behoud van het Bergse dialect. “Je hoort het bijna nergens meer. Ook lijkt het alsof er een negatief imago aan het spreken van een dialect hangt.” Daarom is de schrijver ook bang dat op den duur het dialect helemaal zal verdwijnen uit de samenleving. “Als mijn boek ook maar een beetje kan bijdragen aan het voorkomen daarvan, zou ik al blij zijn.” Tegen het einde van juli zal het boek verschijnen. “Geïnteresseerden kunnen het boek bestellen door een mail te sturen naar [email protected]. Voor 24,95 krijgen de mensen dan het boek over het Bergse dialect”, vertelt André.
Ook heeft André al nagedacht over de toekomst. “Het lijkt mij misschien wel wat om een podcast op te zetten waarin alleen Bergs gesproken wordt.” Op die manier blijft het dialect, wat toch vaak meer gesproken dan geschreven wordt, op een andere manier bewaard. “Maar dat is mogelijk iets voor later. Eerst kunnen de lezers gaan genieten van ‘k Eb ’t van ore zegge.”