Bouwplan Waterfront vlotgetrokken na bewonersoverleg: ‘Vertrouwen broos, maar er is beweging’

De plannen voor de nieuwe woonwijk Waterfront aan de Binnenschelde in Bergen op Zoom hebben een flinke wending gekregen. Na stevige kritiek van bewoners is er de afgelopen maanden intensief overleg gevoerd, wat heeft geleid tot bijstellingen in het ontwerp en de aanpak: maximaal zeshonderd woningen van maximaal zes bouwlagen, met slechts één ‘hoogteaccent’ van twaalf etages. Wethouder Joost Pals spreekt van “een fundamenteel andere koers” waarin participatie met omwonenden centraal staat.

Ook is het stedenbouwkundig bureau Juurlink+Geluk uit Rotterdam geselecteerd om het ontwerp verder uit te werken. Dit bureau is ook betrokken bij de herontwikkeling van de Bergse spoorzone rond Plein XIII. Plan Waterfront is een belangrijke schakel in de woningbouwambities van Bergen op Zoom, waar tot 2040 zo’n 7.000 nieuwe woningen gepland staan. Met de vernieuwde aanpak hoopt de gemeente dit project tot een voorbeeld te maken van zorgvuldige gebiedsontwikkeling met oog voor de omgeving.

Veranderingen sinds excuses

De aanvankelijke weerstand vanuit de buurt was fors, erkent Pals. “In het begin waren bewoners vooral boos. De oorspronkelijke plannen voelden voor hen te massaal, te weinig afgestemd. Daar heb ik ook excuses voor aangeboden.” Maar sinds de gemeenteraad in februari een motie aannam om het project aan te passen, is er volgens de wethouder écht iets veranderd. “De grootste knelpunten – zoals de bouwhoogtes en de omvang van de bouwvolumes – zijn uit het plan gehaald. Daardoor ontstond er ruimte voor een zinnig gesprek.”

Participatie-sessies

In vier tot vijf participaties-essies is samen met bewoners gewerkt aan bijstellingen. Een delegatie uit de wijk bezocht zelfs het Rotterdamse bureau om met de stedenbouwkundigen verder te werken aan het ontwerp. “Daar zie je dat mensen van standpunt veranderen als ze actief mogen meedenken. Er ontstond een andere sfeer: van protest naar betrokkenheid”, zegt Pals.

Zeshonderd woningen en ‘hoogteaccent’

In de aangepaste plannen komt ruimte voor zo’n 600 woningen, passend binnen de afgesproken bouwhoogtes: maximaal zes bouwlagen, met één bouwkundig ‘accent’ dat maximaal twaalf verdiepingen de hoogte in mag gaan. Het deel Boulevard-Zuid valt buiten de plannen; het gaat nu specifiek om de Spaanse Scharen en de voormalige Stadsbeeldtuin. Ook is er afgesproken dat er geen betaald parkeren komt in de wijk, iets waar bewoners op aandrongen.

Positieve ervaringen

De keuze voor Juurlink+Geluk is volgens Pals mede gebaseerd op hun manier van werken. “Ze ontwerpen niet van bovenaf, maar juist samen met bewoners. Dat past bij deze nieuwe fase.” Positieve ervaringen bij het project Plein XIII speelden ook een rol bij hun aanstelling.

Kermisexploitanten

Parallel aan de wijkontwikkeling kijkt de gemeente ook naar een oplossing voor de kermisexploitanten, die al decennialang in het gebied zijn gehuisvest. “Hun vertrouwen is niet zomaar terug, maar we voeren nu serieus gesprekken over hoe zij kunnen blijven”, aldus Pals. Er wordt gedacht aan woon-werkkavels en het slimmer gebruiken van onbebouwde stukken in de Getruidapolder. “De oudere generatie houdt vast aan het traditionele model, maar jongeren staan open voor andere vormen. Die ruimte willen we bieden.”

Markiezaatsweg: ‘Capaciteit voldoet’

Een belangrijk punt van zorg is de verkeersdrukte in het gebied. Pals benadrukt dat de verkeersstructuur – inclusief de spooronderdoorgang – al eerder is berekend op maximaal 1.800 extra woningen. “We bouwen nu 600 woningen, dus die infrastructuur kan dat aan.” Toch wordt het kruispunt Callandweg-Markiezaatsweg aangepakt, ondanks dat dit nog geen tien jaar oud is. “Dat is inderdaad versneld afschrijven, maar we doen het nu al, omdat de huidige situatie daar al problematisch is”, zegt Pals. De gemeente ontvangt hiervoor rijksmiddelen via een zogenoemde SPUK-subsidie.

Vertrouwen terugwinnen

De wethouder is vooral trots op het herstel van de relatie met bewoners. “We zijn er nog niet, en het blijft broos. Maar er is beweging, en dat is essentieel. We hebben geleerd van het begin. Deze nieuwe aanpak, met openheid en ruimte voor aanpassing, werkt beter.”

Bouwstart voorzien in 2027

De daadwerkelijke bouw van Waterfront moet in 2027 starten, onder meer om aanspraak te kunnen maken op landelijke subsidies. De komende periode wordt verder gewerkt aan het ontwerp en de inrichting van de wijk. Ook blijft de gemeente in gesprek met de kermisexploitanten en andere belanghebbenden in het gebied.