Chris (82) heeft een bijzondere geboorteplek en gaat regelmatig terug: ‘Voel gelijk vorm van thuis’

Voor Chris Ardon (82) uit Zevenbergen voelt Fort de Hel als thuis. Dat heeft een bijzondere reden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog scholen zijn ouders in het fort en toen is hij daar geboren. Regelmatig is hij nog op het fort te vinden om herinneringen op te halen. “Ik zit hier graag en voel me op mijn gemak.”

Op een mistige middag vertelt hij zijn verhaal. De woning van zijn ouders stond tegenover het fort. “Links woonden mijn opa en oma en rechts woonden wij”, zegt hij wijzend in de richting van het platteland. “In de oorlog kwamen wij hier het bruggetje over om te schuilen in het fort als er vliegtuigen kwamen.” Dat was ook het geval toen zijn moeder zwanger was van de nu 82-jarige Chris. “Het is mijn geboortehuisje.”

Thuiskomen

Nog regelmatig komt Chris langs op het fort voor een kopje koffie. “Of even gezellig te zitten als rustpunt tijdens een fietstocht.” Soms samen met zijn vrouw of met vrienden. Het is voor hem altijd bijzonder om terug te komen. “Het geeft me altijd een apart gevoel. Ik voel gelijk een vorm van thuis.” Chris wordt ook altijd naar dezelfde plek getrokken op het fort. “Mijn gevoel trekt het aan. Om welke reden kan ik niet noemen”, zegt hij. Volgens hem is hij op dit plek geboren. In die kamer op de benedenverdieping van het fort is nu het toilet gerealiseerd.

Toch kan hij zich niet veel herinneren van zijn tijd op het fort. De verhalen weet hij vooral vanuit de gesprekken met zijn moeder. “Toen ik twee jaar was zijn we verhuisd naar Noordschans. Daar was toen weer werk voor mijn vader.” Als hij rondloopt over het fort denkt hij vaak aan zijn ouders en broers en zussen. “Ik kan het niet laten, al is de poort dicht, om toch even langs te gaan.”

Duitse bezetting

Tijdens de oorlog werd het fort bezet door de Duisters. Zijn ouders konden in die tijd goed met de soldaten opschieten. Vanwege de goede banden kwamen de soldaten ook wel eens bij de ouders van Chris thuis. “Er zaten veel jonge gasten bij die de oorlog moe waren, maar dat kon niet. De leiding die hier zat stond dat niet toe.”

Omdat de familie goede banden had met de Duitse soldaten in het fort mochten zij schuilen in Fort de Hel. Dat deden ze als de Engelse vliegtuigen overkwamen, weet Chris te vertellen. “Die vliegtuigen verloren nog wel eens wat en voor de zekerheid gingen ze altijd het fort in.” Dat is ook wel eens gebeurd in de buurt van het fort. “Dat viel precies op de keuken. Dat zal geen bom geweest zijn, maar het keukentje lag in gruzels.” Daarbij zijn ook een aantal soldaten omgekomen die daar zaten te eten.

Geschiedenis herdenken

Naast zijn eigen bijzondere verhaal vindt hij het ook belangrijk om de geschiedenis te blijven vertellen. Zo neemt hij kennissen regelmatig mee naar het fort en geeft hij uitleg over vroeger. “In de hele wereld is er verschrikkelijk veel oorlog en iedere keer roepen ze: laten we ervan leren. Maar het is zo jammer ze leren er niet van.”

Hij hoopt daarom dat de jeugd verstandiger is en snapt dat oorlog nooit goed is. “Het is alleen maar verwoesting, armoe en narigheid.” Chris heeft dan ook een boodschap voor de nieuwe generatie. “Denk na, wees vriendelijk tegen elkaar en help elkaar”, sluit Chris af.