Bergen op Zoom

Het kleurrijke leven van de rijke, machtige en lastige Jan IV van Bergen

Bart van Eekelen (rechts) reikt het eerste exemplaar uit aan Cees Meijer

Bianca van Vugt Bianca van Vugt

Hij was één van de rijkste mannen van de Nederlanden, was markies van Bergen op Zoom en had invloed tot in de hoogste adelijke kringen. Hij was een krijgsman, een diplomaat en een lastpak. En bijna niemand in Nederland kent zijn interessante leven. Een boek moet daarin verandering brengen: maak kennis met Jan IV van Glymes, markies van Bergen.

Door: Marvin Sluijter en Bianca van Vugt

Veel Bergenaren hebben wel eens gehoord van Jan metten Lippen, ofwel markies Jan II van Bergen. Maar over één van zijn opvolgers, Jan IV van Bergen, weten de meesten helemaal niets. En daar wil een groepje schrijvers en geschiedkundigen iets aan veranderen. Want zij vinden juist het leven van déze markies zo interessant. En dat delen ze maar al te graag met het grote publiek. Zaterdag presenteerden ze het boek ’Jan IV van Bergen 1528- 1567, Leven en nalatenschap van een (on)fortuinlijke markies’ en dat deden ze natuurlijk in het Markiezenhof in Bergen op Zoom.

Tekst gaat verder onder foto

“Het was een onruststoker”

Het is al bijna 500 jaar geleden dat Jan IV van Glymes markies was van Bergen op Zoom. Maar zijn bijzondere leven is onderbelicht, vinden de boekenschrijvers. Want Jan IV was niet alleen ontzettend rijk, hij ging ook om met de hoogste edellieden van de Nederlanden, zoals Willem van Oranje en kroonprins Filips. En hij was een lastpak.

“Het was een onruststoker in de nationale politiek,” vertelt Joey Spijkers, één van de schrijvers en eindredacteuren van het boek. “Zijn vijanden klagen dat hij de meest brutale is van alle edellieden. Hij pleit heel erg voor meer inspraak van het volk in het landsbestuur. En de overheid gaat er eigenlijk vanuit dat hij als gouverneur ketters vervolgt en hij is daar enorm laks in.”

De prijs van een leren pispot

De schrijvers geven een uitgebreide beschrijving van het leven in de zestiende eeuw. “Het bijzondere aan dit boek vind ik zelf dat het niet alleen over Jan IV als man gaat. Maar ook over zijn kunstbezit en zijn smaak en hoe het adellijk leven er in die tijd uitzag,” legt Spijkers uit. Volgens hem is het boek interessant voor wetenschappers én voor mensen die een kijkje willen achter de voordeur van de adel.

“Er is eigenlijk geen enkele edelman uit de zestiende eeuw van wie we zoveel weten over zijn bezit,” gaat hij verder. “En daar zit vanalles leuks tussen. Van aan de ene kant 180 kilo aan zilver en enorme wandtapijten, maar d’r staat ook voor hoeveel een slecht zoutvat zonder deksel verkocht is. Of hoeveel zeven leren pispotten opbrachten in de 16de eeuw.”

In de kist op een ezel terug naar Bergen

De markies stierf in Spanje, tijdens een diplomatieke missie. Maar het was zijn wens om begraven te worden in zijn markiezaat, zijn stad Bergen op Zoom. En dat is gelukt. “Wat wel leuk is om te weten, is dat na zijn overlijden in Spanje zijn lichaam in een koffer, zoals het werd genoemd of een kist, op de rug van een ezel over land door Frankrijk heen terug naar Bergen op Zoom is gebracht,” vertelt Bart van Eekelen, ook één van de schrijvers en eindredacteuren. Jan IV van Glymes ligt sindsdien in een familiegraf in de Sint-Gertrudiskerk.

Het boek ’Jan IV van Bergen 1528- 1567, Leven en nalatenschap van een (on)fortuinlijke markies’ kost 39 euro. Het bevat 11 verhalen van 11 schrijvers over de verschillende aspecten van het leven en werk van Jan IV van Glymes, markies van Bergen. Het boek is te koop bij boekhandel Quist in Bergen op Zoom en online via de website van Uitgeverij Verloren.