Meer Aziatische Hoornaars in Brabant dan in de rest van Nederland

De Aziatische Hoornaar, een insect die steeds vaker voorkomt in Nederland. Sterker nog: er zitten meer Aziatische Hoornaars in Brabant dan in de rest van Nederland. Hoe kan dat? Waar komen die beestjes toch ineens vandaan? En misschien nog wel belangrijker: hoe komen we er vanaf?
Ex-imker Willem van der Grinten uit Bergen op Zoom kan ons er alles over vertellen. Met zijn neven had hij een bijenkast in Frankrijk toen ineens al zijn volken werden aangevallen. “Ik zag de hoornaars gewoon allemaal die kast binnenlopen”, vertelt hij. “We hielden geen volk meer over.”
“Nog niet zo heel lang geleden kwamen de eerste paar Aziatische Hoornaars per ongeluk vanuit China met een vracht mee over naar Zuid-Frankrijk”, gaat Willem verder. “Een bevruchte koningin ontsnapte tussen de overgekomen bonsai boompjes en zo zijn ze in Europa terecht gekomen.”
We hielden geen volk meer over.
In Nederland zit Willem bij de Bijenhoudersvereniging (NVB). Toen hij de gevolgen van de hoornaars in Frankrijk zag, trok hij gelijk aan de bel. “Ik heb gezegd: dit gaat er komen en we moeten er aandacht aan besteden nu het hier nog niet is. Gegarandeerd dat ze ook naar Nederland gaan komen.” Vanaf 2017 is de Aziatische Hoornaar ook in Nederland gespot.
Gevaar voor biodiversiteit
In april van dit jaar werden er 1.377 koninginnen en 137 nesten geteld in Noord-Brabant (Waarneming.nl, 2025). “In het vroege voorjaar worden de Koninginnen wakker die overwinterd hebben en gaan nestjes maken”, legt de ex-imker uit. “De werksters die uit de eitjes komen, helpen de Koningin om de larven te verzorgen en gaan zorgen voor eten.”
Daar zit dan ook gelijk het probleem volgens Willem, want om één Koningin groot te brengen zijn gemiddeld 150.000 insecten per seizoen nodig. “Al die kleine insecten worden uit ons eco-systeem gehaald, iets wat hiervoor niet gebeurde en dus veel schade aanricht. Bijen, wespen, vlinders, hommels, ze eten het allemaal op.”
“Een paar jaar geleden is er vanuit de imkerij alarm geslagen. Ook zij zagen deze veranderingen drastisch voorbij komen in de omgeving.” Willem stapte vanuit Bijenlandschap West-Brabant op de gemeentes af. “Ik ben in de afgelopen tweeënhalf jaar in bijna alle gemeentes in deze regio geweest.”
Financiering
Willem kreeg veel steun vanuit de gemeentes. “Mijn doel was om bewustwording te verspreiden en dat is gelukt. In onze regio hebben we nu een hele fijne verhouding tussen ons en de gemeenten en ik weet dat in de rest van Brabant niet, of minder gebeurt.” Zo werd er onder andere geld beschikbaar gesteld voor vallen.
De provincie voorziet ook dat het kostenplaatje steeds groter wordt.
“De Aziatische Hoornaar is een invasie exoot. Dit betekend dat er in eerste instantie een Europese verplichting is om deze te bestrijden. Als dit niet meer lukt, wordt deze verantwoordelijkheid overgedragen naar Nederland zelf en bij alle losse provincies.” De afgelopen jaren heeft provincie Noord-Brabant het weghalen van de nesten gefinancierd, maar hoe dit er de komende jaren uit gaat zien is nog onzeker.
“De provincie voorziet dat het kostenplaatje steeds groter wordt, omdat er steeds meer Aziatische Hoornaars bijkomen”, aldus Willem. “Er zal uiteindelijk een andere verantwoordelijkheidsverdeling komen tussen provincie, gemeente en imkerij. Het is mogelijk dat er gezegd wordt door de provincie: in het kader van biodiversiteit halen wij in de natuurgebieden alles weg, maar particulieren zijn hier zelf verantwoordelijk voor.”
Zelf weghalen?
Voor nu sporen zogenaamde ‘zoekgroepen’ in ieder geval de nesten op. “Via waarneming.nl kunnen mensen een nest melden en vrijwilligers in de buurt komen dan het nest weghalen”, legt Willem uit.
“We zitten nu in de periode van de cyclus dat de nesten nog op één tot twee meter hoog zitten, maar hierna gaan de werksters heel hoog in bomen zitten en dan groeien de nesten uit tot soms wel skippybalgroote. Dan kom je er bijna niet meer bij”

Zolang de hoornaars zich niet aangevallen voelen, zullen ze niet gevaarlijker zijn dan een normale wesp volgens Willem. “Je zou een klein nestje eventueel zelf weg kunnen halen, zolang je hem maar afsluit. Je kan dit doen door het hele nest af te sluiten in een potje, of bijvoorbeeld zoals in een vogelhuisje alle openingen eerst af te tapen.”
Als dit nest daarna twee tot drie dagen in de vriezer ligt, zijn de hoornaars dood. “Wel een belangrijke tip is om een bril op te doen als je besluit het zelf aan te pakken”, laat Willem weten. “Ze kunnen namelijk niet alleen steken, maar ook ook gif spuiten. Ze richten dan op de ogen van degene die het nest belaagd.”
Als je het aan Willem vraagt, komen we dus niet meer van de Aziatische Hoornaar af, maar zijn er wel veel middelen om het verder te beperken. “Wees vooral niet bang, paniek is niet nodig”, wil hij nog als laatste tip meegeven. “En als je wat ziet, meld het op waarneming.nl.”