Nieuwe Stolpersteine in Bergse binnenstad: ‘Het herdenken gaat verder’

In de Bergse binnenstad worden dinsdag 4 november vier nieuwe Stolpersteine geplaatst in de Kremerstraat, Steenbergsestraat en de Moeregrebstraat. De messing steentjes worden gelegd op de plekken waar Joodse inwoners van de stad ooit woonden, voordat zij in de Tweede Wereldoorlog werden weggevoerd en vermoord. In Bergen op Zoom zijn vorig jaar de eerste Stolpersteine geplaatst, in de Burgemeester Mathonstraat waar Walter Süskind en diens familie woonde.

“Met elke steen die we leggen, roepen we een naam terug uit de stilte van de geschiedenis,” zegt voorzitter Josita Delhez van de Hans Kerstenstichting, die de steenleggingen organiseert en financiert uit sponsorgelden. Daarom gaat het herdenken verder, met nieuwe gedenkplaatsen. “Stolpersteine zijn kleine stenen, maar ze dragen een groot gewicht. Ze herinneren ons eraan dat achter elk cijfer in de geschiedenisboeken een mens schuilging – iemand met dromen, familie, een huis, een plek in onze stad. Door hun namen te noemen, geven we hen symbolisch hun plaats terug in onze gemeenschap.” In diverse plaatsen in de regio zijn de geelkoperen gedenkstenen al te vinden. Het woord Stolperstein komt uit het Duits en betekent ‘struikelsteen’.

Tastbare tekens

Daarmee willen de steenleggers de herinnering aan de Joodse inwoners van Bergen op Zoom levend houden en hun verhalen doorgeven aan nieuwe generaties. De Stolpersteine worden geplaatst in het stoepplaveisel, direct voor de huizen waar de slachtoffers woonden. Op elk messing plaatje staat hun naam, geboortedatum, deportatiedatum en plaats van overlijden gegraveerd; “tastbare tekens van een verleden dat nooit vergeten mag worden.”

Besef van vrijheid

“Herdenken is geen terugkijken in verdriet,” benadrukt Delhez, “maar een manier om te beseffen hoe waardevol vrijheid, verdraagzaamheid en menselijkheid zijn. Dat is precies wat deze stenen ons elke dag opnieuw leren.” De plechtigheid begint dinsdag 4 november om 14.00 uur met de steenlegging bij het voormalige woonhuis van Joseph de Bruin (Kremerstraat 23); daarna volgt de plaatsing van de Stoplersteine voor Julie Fränkel (Steenbergsestraat 12) en vervolgens voor Jacob en Hester van Loon (Moeregrebstraat 29).