Nieuwsanalyse – De Bergse PFAS-knieval voor een gewaardeerde werkgever
De vestiging van Sabic in Bergen op Zoom. Onlangs gaf de rechtbank de provincie gelijk, die wil dat Sabic maximaal 2,7 kilo de PFAS-stof PFBS in de Westerschelde loost.
De Bergse gemeenteraad heeft moeite met PFAS. Daarin staat Bergen niet alleen. Heel Zeeland staat op de achterste benen over de vervuiling door industrie en rioolzuiveringen die jaarlijks kilo’s van deze nauwelijks afbreekbare en kankerverwekkende ‘forever chemicals’ in de Scheldewateren lozen. Maar als het puntje bij het paaltje komt, durft de politiek de vervuilers niet te benoemen – constateert wijkcommissie Noordgeest. Want voor de VVD is notoire PFAS-vervuiler Sabic immers “een gewaardeerde werkgever”, de economische belangen wegen voor de liberalen zwaar en daar gaat de rest van de Bergse raad in mee. Berthold Brecht schreef het een eeuw geleden al, in zijn maatschappijkritische Dreigroschenoper: ‘Erst kommt das Fressen, dann kommt die Moral.’
Wat overblijft, is een nietszeggende algemene oproep van GroenLinks-PvdA en D66 met enkele mede-indieners, oorspronkelijk gericht op de vervuiling door Sabic, werd de naam van het bedrijf gaandeweg uit de tekst geschrapt. Een motie die niets zegt, oproept tot een onderzoek dat vooral niet teveel mag kosten – dát maakt coalitiepartij CDA tijdens de raadsbehandeling overduidelijk – en dus hoogstwaarschijnlijk niets zal opleveren. Een uitgeklede oproep, zogezegd om de gehele Bergse raad achter een protestmotie te krijgen tegen PFAS-vervuilingen. Want de stoffen zitten overal, ook in ons rioolwater. De anti-aanbaklaag in de koekenpan, de microplastics in cosmetica, blusschuim, regenpakken, noem maar op… de zogeheten poly- en perfluoralkylstoffen – duizenden verschillende soorten – komen in élk huishouden voor.
Maar daar gaat het in het geval van de motie niet om. De raadspartijen slaan aan op protesten van wijkcommissie Noordgeest tegen de Sabic-lozingen van PFBS – perfluorbutaansulfonzuur, één van de meest schadelijke industriële PFAS-typen. Honderden kilo’s van het vervuilde afvalwater gingen de laatste decennia via een pijpleiding naar de Westerschelde. Sabic neemt maatregelen om de uitstoot te beperken, maar die gaan de provincie en milieuorganisaties niet ver genoeg.
Nadat een GroenLinks-PvdA-raadslid het originele voorstel nog met felheid in de gemeenteraad verdedigt, wenkt haar D66-collega de burgemeester om de raadsvergadering voor een moment te schorsen. Tien minuten later is de naam van Sabic – en daarmee de angel – uit de motie verwijderd. Dit tot opluchting van de VVD, die het aanspreken van de PFBS-vervuiler ziet als een typisch geval van “ondernemertje pesten.” In de stemverklaringen spreekt VVD opnieuw van “de gewaardeerde werkgever.” Het klinkt bijna als excuses.
Wijkcommissie Noordgeest is diep teleurgesteld in de Bergse raad – woordvoerder Pieter Kwaadgras vindt dat de commissie niet serieus wordt genomen. Hij ziet de knieval als een kortzichtige actie van de raad, ingegeven door angst voor verlies van werkgelegenheid – het Saoudische Sabic-concern onderzoekt momenteel namelijk de verkoop van bedrijfsonderdelen. Maar de PFAS heten niet voor niets ‘forever chemicals’. Ze zijn voor eeuwig en blijven in onze wateren, in onze natuur en ook in de voedselketen achter.