Nieuwsanalyse: Gaza verdeelt Bergse coalitie, D66 legt vertrouwenskaart

De Bergse coalitie kraakt in haar voegen. Na een fel debat over de oorlog in Gaza lopen de spanningen tussen coalitiepartners flink op. D66-voorman Ufuk Cuman schaart zich vol overtuiging achter een motie van GroenLinks-PvdA en de SP, waarin de raad wordt opgeroepen zich ondubbelzinnig uit te spreken tegen het geweld en de mensenrechtenschendingen in Gaza. Tegelijk roept de motie op tot maatschappelijke verbinding – lokaal, hier in Bergen op Zoom. Van verbinding is echter geen sprake: de verhoudingen staan op scherp.

De VVD kiest echter een heel andere koers. De vierkoppige fractie wil zich niet laten dwingen tot een moreel oordeel en verlaat tijdens het debat demonstratief de raadszaal. “Hierin kán je als lokale raadsleden geen keuze maken,” verklaart fractievoorzitter Jim Bernaards. Daarmee ontloopt de partij een stemming over de motie, tot grote frustratie van het publiek én van coalitiegenoten.

De wegloopactie van de VVD zet kwaad bloed. De massaal toegestroomde Gaza-sympathisanten op de publieke tribune reageren verontwaardigd. D66-fractievoorzitter Cuman doet daar nog een schep bovenop door het optreden van de VVD “moreel verwerpelijk” te noemen. Het is geen kleine uitspraak – eerder een politieke klap in het gezicht. En daarmee ligt de coalitie open. Niet alleen inhoudelijk, maar vooral in vertrouwen. Na afloop van de zeer lange raadsvergadering -er volgen nog diverse moties waarin eigenlijk niemand écht zin meer heeft- drinken de raadsleden in de stadhuishal nog een glaasje.

Wat bedoeld is als moreel statement, een oproep tot verbinding, blijkt uiteindelijk een stresstest voor onderlinge samenwerking. De coalitiepartijen staan ineens lijnrecht tegenover elkaar: aan de ene kant partijen die vinden dat zwijgen geen optie is, aan de andere kant een VVD die stelt dat een gemeenteraad zich niet hoort te mengen in internationale conflicten. Ook bij GroenLinks-PvdA, eveneens coalitiepartij en opsteller van de motie, is verbazing en irritatie over het opstappen van de VVD.

Wat zich in de Bergse raadszaal afspeelt, is een afspiegeling van het landelijke debat op micro-niveau. De regering en premier Schoof krijgen het verwijt, van links én rechts, weg te kijken van het Gaza-conflicht en zich te verschuilen achter diplomatieke schermen om Israël niet openlijk te hoeven afvallen. En dat is exact wat D66 en andere raadsleden de Bergse VVD verwijten: wegkijken en weglopen, als het erop aankomt.

Het is niet het eerste voorbeeld van een lokaal bestuur dat worstelt met een wereldwijd conflict. Toch laat het Bergse debat zien hoe beladen zulke kwesties kunnen worden. Morele overtuiging botst met bestuurlijke terughoudendheid – en de prijs wordt betaald in politieke stabiliteit.

Wat voor de één een kwestie van menselijkheid is, voelt voor de ander als politieke druk. De VVD kiest ervoor zich afzijdig te houden, maar die keuze voelt voor anderen als afwezigheid van compassie. En precies dat verschil in beleving splijt de coalitie.

De vraag is hoe de Bergse coalitie hieruit komt – nu de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2026 al overduidelijk zijn begonnen. Cuman zet de toon scherp neer, en daarmee is terugdraaien lastig. De VVD voelt zich in het nauw gedreven. De kans is groot dat het vertrouwen tussen de coalitiepartners flinke schade oploopt – en herstel vraagt meer dan een goed gesprek.

Of deze vertrouwenscrisis tot een echte breuk leidt, hangt af van wat er de komende dagen gebeurt. Maar één ding is zeker: het Gaza-debat laat zien dat ook in de gemeentepolitiek principes en pragmatiek elkaar soms keihard raken. En dan staat niet alleen de geloofwaardigheid op het spel, maar ook de samenwerking zelf.