Raadsleden over bestuursrel Gebouw-T / De Maagd: ‘We hebben gewaarschuwd’

De recente onthullingen over het gebrekkige bewind en toezicht bij Gebouw-T en De Maagd hebben in Bergen op Zoom voor flinke opschudding gezorgd. De directeur-bestuurder heeft zich al enige tijd ziekgemeld, zo blijkt, na verwijten van sociale onveiligheid op de werkvloer. Raadsleden reageren geschokt en kritisch. Over één ding zijn ze het eens: er is een grondig onderzoek nodig. CDA en VVD hebben maandag raadsvragen gesteld en willen duidelijkheid van het college.

Uit extern onderzoek blijkt dat de zogeheten governance, oftewel de bestuursopbouw, van de gecombineerde instellingen kwetsbaar is en dat signalen over problemen onvoldoende zijn opgepakt. De fracties van CDA en VVD in de Bergse raad maken zich grote zorgen over de onrust, blijkt ook uit de schriftelijke raadsvragen die beide fracties maandag aan het Bergse college hebben gesteld. Na interne gesprekken met de Raad van Toezicht over interne problemen meldde de directeur-bestuurder zich ziek, daarna werd hij geschorst. De partijen benadrukken dat zij niemand persoonlijk willen beschadigen, maar wijzen wel op de impact voor medewerkers en vrijwilligers.

Rol van de raad

Tegelijkertijd onderstrepen de twee raadsfracties hun rol als gemeenteraad: toezicht houden en de continuïteit van het culturele aanbod bewaken. In schriftelijke vragen aan het college willen CDA en VVD onder meer weten hoe wordt gegarandeerd dat voorstellingen en concerten doorgaan, of incidenten door de Raad van Toezicht zijn besproken met het college en of daarbij de zogeheten Governance Code Cultuur aan bod kwam. Ook vragen ze naar mogelijke financiële gevolgen en hoe deze tijdig met de raad worden gedeeld.

Kritische blik

Daarnaast willen CDA en VVD  dat het college, samen met de Raad van Toezicht en eventueel de Stichting Sociale Veiligheid Podiumkunsten, kritisch kijkt naar de rol van toezichthouders en de gekozen organisatiestructuur. Een andere aanpak zou volgens hen beter kunnen aansluiten bij de combinatie van professionele krachten en vrijwilligers. CDA en VVD vragen hun vragen en de reactie van het college te agenderen voor de commissie Maatschappelijke Voorzieningen (MMV) op 21 oktober.

Niet onverwacht

Voor Sander Siebelink (CDA) komt het nieuws niet geheel onverwacht. “We hebben eerder gewaarschuwd voor de kwetsbaarheid van de bestuursstructuur. De verzelfstandiging werd destijds onder hoge druk doorgevoerd, met weinig aandacht voor checks and balances. Wat nu naar buiten komt, bevestigt die zorgen.”

We hebben eerder gewaarschuwd voor de kwetsbaarheid van de bestuursstructuur.

Hij vergelijkt de situatie met eerdere dossiers, zoals zwembad De Schelp: “Een Raad van Toezicht die signalen niet opvangt en een bestuurder die te veel ruimte krijgt – dat patroon zien we opnieuw. Structureel verbeteren we niets.”
Ook sociale veiligheid baart hem zorgen. “Meldingen zijn niet of nauwelijks gedeeld met de Raad van Toezicht, en bepaalde groepen zijn niet gehoord. Dat is bijzonder zorgelijk.”

VVD: onderste steen boven

Josita Delhez (VVD) noemt de onthullingen een schok. “We hebben eerder zorgen geuit over de samenvoeging van de instellingen en dit bevestigt die zorgen.” De VVD wil dat het college uitlegt hoe dit kon gebeuren en waarom het nieuws pas nu naar buiten komt. “Transparantie en verantwoordelijkheid staan centraal. We moeten inwoners kunnen uitleggen hoe hun belastinggeld wordt besteed en hoe toezicht is geregeld.”

We moeten inwoners kunnen uitleggen hoe hun belastinggeld wordt besteed.

Ook andere fracties reageren verontrust. Louis van der Kallen (BSD) noemt het onderzoek degelijk en evenwichtig. “Voor de raad is dit vooral een leermoment. Wij moeten scherp zijn op de besteding van subsidiegelden, maar de dagelijkse aansturing ligt bij de Raad van Toezicht. Wij mogen niet op hun stoel gaan zitten.” Hij herhaalt zijn kritiek op verzelfstandiging: “Sommige instellingen, zoals een schouwburg, horen in gemeentelijk beheer. Bij verzelfstandiging verlies je grip, terwijl de verantwoordelijkheid uiteindelijk bij de gemeente blijft.”

Anderen terughoudend

Arjan van der Weegen (GBWP) houdt zich voorlopig op de vlakte. “Het kwam voor ons onverwacht. We wachten met belangstelling de reactie van de Raad van Toezicht af.” Overige raadsfracties reageerden maandag niet of zeer terughoudend. “De Maagd en Gebouw-T staan op afstand van de gemeente. We hebben helaas niets over de bedrijfsvoering te zeggen”, zegt Maarten van t ‘Hof (Lokaal Realisme). “We hebben er wel degelijk zorgen over maar, we wachten eerst de reactie van het college af.”

De Maagd en Gebouw-T staan op afstand van de gemeente, we hebben helaas  niets over de bedrijfsvoering te zeggen.

De affaire legt volgens raadsleden een bredere discussie bloot over de rol van de gemeente bij culturele instellingen. Wie controleert wie? En hoe ver reikt de verantwoordelijkheid van de raad bij miljoenen aan subsidies?
Voor Siebelink en Van der Kallen staat vast dat de fouten bij De Maagd en Gebouw-T niet herhaald mogen worden bij de verzelfstandiging van Het Markiezenhof. “Anders verliezen inwoners terecht hun vertrouwen in het bestuur. Dit is een kans om te leren en het beter te doen – laten we die grijpen,” aldus Siebelink.

De onderzoeksredactie van Streekomroep ZuidWest is in afwachting van een reactie van de gemeente (het college).