Brabantse Delta wil landelijk PFAS-verbod, maar nog zónder gang naar de rechter

Het algemeen bestuur (AB) van waterschap Brabantse Delta wil de Staat dringend aansporen tot een PFAS-verbod. Maar het schap voelt nog steeds weinig voor een dure juridische procedure- als stok achter de deur. Bij een voorstel daartoe staken de stemmen. En wat betreft het gebruik van de waterschapsleiding voor lozingen van PFAS-water door Sabic: dat blijkt een ongemakkelijke erfenis uit de jaren ’80, “een soort recht van overpad”, moet dagelijks bestuurder Angelien Hagenaars toegeven.

Een hernieuwde motie van de Partij voor de Dieren (PvdD) krijgt geen meerderheid, de stemmen staken – nadat het dagelijks bestuur het plan heeft ontraden. De motie is woensdagavond tijdens de AB-vergadering ingediend door de Partij voor de Dieren, mede ondertekend door vertegenwoordigers van Natuurterreinen, PvdA, AWP, 50PLUS en Water Natuurlijk. Een jaar geleden kwam de PvdD met een soortgelijke motie, toen wilde het bestuur zich evenmin wagen aan een juridische weg. Maar onder meer de recente commotie rondom de PFAS-lozingen van kunststoffabriek Sabic in Bergen op Zoom heeft het gevoel van onmacht bij het waterschap versterkt – constateert Peter von Meijenfeldt (Natuurterreinen).

Achter de feiten aanhobbelen

Het PFAS-houdend afvalwater van Sabic met de vermoedelijk kankerverwekkende stof perfluorbutaansulfonzuur stroomt al decennia via een persbuis van Waterschap Brabantse Delta in de Westerschelde. “We blijven achter de feiten aanhobbelen als de Staat ons niets in handen geeft om mee in te grijpen”, vult Ron Dujardin (WN) aan. En de PvdA wijst op de verplichtingen die waterschappen hebben om te zorgen voor schoon oppervlaktewater, merkt Wendy de Koning-Bogers op.

‘Alarmerende signalen genegeerd’

PFAS – een verzamelnaam voor duizenden schadelijke en nauwelijks afbreekbare stoffen – staat al jaren op de agenda van overheden. In 2024 riepen de waterschappen gezamenlijk op tot een verbod, gevolgd door een brandbrief aan het kabinet. Ook provincies, gemeenten en drinkwaterbedrijven schaarden zich achter de oproep. Toch bleef een nationaal actieplan tot nu toe uit, constateren de indieners.

Peperduur

Niet alle fracties zijn overtuigd van juridische stappen tegen de Rijksoverheid – zoals CDA en VVD. “We zien liever dat de belastingcenten worden gestoken in watertaken dan in peperdure rechtszaken”, zegt Joey Pals (VVD). Ook Clasien de Regt (WBW) vraagt zich af of de indieners zich bewust zijn van de hoge kosten van zo’n procedure.

DB ontraadt

Dagelijks bestuurder Angelien Hagenaars wil zich niet wagen aan een mogelijk niet-rechtmatig handelen van Sabic. “Daar kunnen we geen uitspraak over doen, dat ligt niet in onze bevoegdheid.” Oók al maakt Sabic gebruik van de waterschapsleidingen – want deze gaat niet via de waterzuiveringsinstallatie. De rechtsvoorganger van Brabantse Delta heeft in de jaren ’80 een overeenkomst met General Electric Plastics, de voorloper van Sabic, gesloten. “Zie dat als een soort recht van overpad”, aldus DB-portefeuillehouders Hagenaars. Ze ontraadt de motie, want ze voelt er weinig voor “om tijd te steken in een juridische procedure” omdat ze meer succes denkt te halen “met een stevige lobby” naar politiek Den Haag. Bovendien dienen overheidsorganen niet tegen elkaar te procederen, stelt ze. Bij stemming blijken de stemmen te staken: dertien AB-leden zijn vóór, en evenzoveel tegen. Bij de volgende AB-vergadering van oktober komt het voorstel daarom opnieuw ter stemming.