Zorgkantoor al weken in actiestand voor uitplaatsing bewoners Het Adriano Huis

CZ Zorgkantoor, dat langdurige zorg regelt in de regio, staat al sinds april “in de actiestand” voor het geval de IGJ ingrijpt bij Het Adriano Huis in Bergen op Zoom. Dat bevestigt woordvoerder Marie-José van Gardingen. “We zijn voorbereid op meerdere scenario’s, ook als de Inspectie beslist dat de bewoners elders moeten worden ondergebracht.” zegt Van Gardingen. “Als het moet, hebben we binnen een half uur een team klaarstaan om dat te gaan organiseren. Dat wordt overigens een flinke uitdaging.”

CZ Zorgkantoor volgt de ontwikkelingen bij Het Adriano Huis al geruime tijd met grote zorg. Tussen september 2024 en maart van dit jaar voerde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) een onderzoek uit naar misstanden bij de woonvorm voor mensen met ernstige gedragsproblemen. Het gaat om bewoners met een verstandelijke beperking, die 24-uursbegeleiding ontvangen. Sinds de oprichting van Het Adriano Huis in 2019 zijn er weliswaar resultaten geboekt, maar bij de IGJ kwamen ook meldingen binnen van grensoverschrijdend gedrag, zoals verbale agressie en vernedering.

Uitbetalingen bevroren

De bevindingen van de IGJ leidden tot een grote schok bij CZ Zorgkantoor. Uit gesprekken met oud-medewerkers, voormalige bewoners en hun wettelijke vertegenwoordigers concludeerde de IGJ dat er sprake was van een angstcultuur en een onveilige situatie. Nadat de directie in maart het rapport onder ogen kreeg, besloot men gelet op de ernst van de situatie de betalingen aan Het Adriano Huis per direct te bevriezen.

De bevindingen van de IGJ leidden tot een grote schok bij CZ Zorgkantoor

Tussen 10 en 21 maart zette Het Adriano Huis de twee bestuursleden op non-actief en werd een interimbestuurder aangesteld. Vervolgens meldde deze bij CZ zorgkantoor dat een groot deel van de werknemers zich ziek melden en ook dat hij zelf zijn werk niet kon uitvoeren, aldus Van Gardingen. De twee bestuurders keerden terug, tot grote zorg van CZ Zorgkantoor. Een deel van de Raad van Toezicht (RvT), waaronder de toenmalige voorzitter, stapte bovendien op.

Op 17 april gaf de IGJ een formele aanwijzing: de twee bestuurders moesten uiterlijk binnen een maand vertrekken. Ook zou een ingrijpende reorganisatie noodzakelijk zijn.

Team uit voorzorg

Op dat moment had CZ Zorgkantoor – gelet op de verontrustende signalen van de interimbestuurder – uit voorzorg al een team gevormd om nieuwe onderkomens te vinden voor de bewoners. Het Adriano Huis beloofde echter de aanwijzing van de Inspectie binnen de gestelde termijn op te volgen, ging akkoord met de aanstelling van een zorgmanager én een bestuurswisseling. “We hadden de afspraak om de betalingen aan Het Adriano Huis te hervatten, onder de strikte voorwaarde dat zij de uitspraak van de Inspectie zouden opvolgen.” Die belofte deden ze ook schriftelijk aan CZ Zorgkantoor, aldus Van Gardingen.

Op 6 mei publiceerde de IGJ de aanwijzing. Het onderliggende onderzoek blijft vooralsnog vertrouwelijk, aldus een IGJ-woordvoerder. Het Adriano Huis heeft bezwaar gemaakt tegen de uitkomsten, die volgens het bestuur en de RvT “onevenwichtig en onvolledig” zijn. Zo zou er door de onderzoekers niet gesproken zijn met huidige bewoners en medewerkers.

We hadden de afspraak om de betalingen aan Het Adriano Huis te hervatten, onder de strikte voorwaarde dat zij de uitspraak van de Inspectie zouden opvolgen

Bij het verstrijken van de deadline op 17 mei – de datum waarop de bestuurders zouden vertrekken – maakten de twee kenbaar vooralsnog niet van plan te zijn af te treden. Ook de RvT grijpt niet in. Die overwoog nog om via de voorzieningenrechter uitstel te vragen, maar zag daar uiteindelijk van af.

Het is nu onduidelijk of de Inspectie tot handhaving overgaat of dwangsommen oplegt – die mogelijkheid heeft de IGJ. “De Inspectie is nu aan zet.” zegt Van Gardingen. Wat betreft de toekomst houdt CZ zorgkantoor rekening met alle scenario’s.

“De bewoners mogen niet de dupe worden van de crisis bij Het Adriano Huis,” benadrukt Van Gardingen.

Adviesraad Sociaal Domein

De Adviesraad Sociaal Domein van de gemeente Bergen op Zoom noemt de situatie “extreem zorgelijk voor een zeer kwetsbare groep bewoners”, zegt voorzitter Auri Peters. Helaas staat dit niet op zichzelf, stelt ze vast: ook bij andere kwetsbare groepen – zoals ouderen of mensen met een lichamelijke beperking – gaat het regelmatig mis. Ze noemt voorbeelden van ‘zorgcowboys’ die opereren als aanbieder van Wmo-begeleiding of andere vormen van maatwerkzorg, vaak via een persoonsgebonden budget (PGB).

Peters pleit voor strengere controle aan de voorkant van het zorgproces: “De overheid moet meer toezicht houden, duidelijke kwaliteitseisen en opleidingseisen stellen en sneller ingrijpen als het mis dreigt te gaan.”

Die ‘controle aan de voorkant’ is ook waar CZ Zorgkantoor al jaren voor pleit, zegt Van Gardingen. “Onze mensen hebben dat ook al meerdere keren benadrukt. Ondernemerschap hoort bij het zorgaanbod – artsen en specialisten zijn immers óók ondernemers. Maar het kan niet zo zijn dat men zo gemakkelijk een zorgbedrijf kan beginnen.”