‘Gastelseweg’ óók gelekt: niet transparant, teveel geheimen en onduidelijke rollen

Ook het geheime rapport over het Roosendaalse supermarkt-debacle is nog vóór de raadsbehandeling uitgelekt – evenals het onderzoek naar de gemeentelijke bestuurscultuur. ZuidWest Update beschikt inmiddels over de inhoud van het rapport. De drie belangrijkste aanbevelingen aan de Roosendaalse raad: verbeter de transparantie en communicatie, beperk langdurige geheimhouding en zorg voor duidelijke rolverdeling tussen college en raad.

De supermarktwestie aan de Gastelseweg leidde tot de omstreden aankoopdeal van 5.020.499 miljoen euro. Woensdagavond bespreekt de Roosendaalse gemeenteraad het rapport dat onderzoeksbureau Necker heeft uitgevoerd naar de overlast, escalatie en uiteindelijk gemeentelijke miljoenenaankoop van de Poolse super aan de Gastelseweg.

Informatieverstrekking naar de raad

De onderzoekers constateren dat de gemeenteraad niet altijd tijdig, volledig of correct is geïnformeerd over de juridische risico’s en financiële implicaties van de uitkoop. Zo werd bijvoorbeeld het advies van AKD over mogelijke staatssteun niet schriftelijk gedeeld met de raad, terwijl dit essentieel was voor hun kaderstellende rol. In het rapport staat: “De raad is niet op alle momenten adequaat geïnformeerd over de juridische kwetsbaarheden van de uitkoopconstructie. Dit heeft het kaderstellend vermogen van de raad beperkt.”

Daarnaast liepen er parallelle trajecten – een openbaar ‘spoor’ over het maatregelenpakket én een geheim spoor over uitkoop – waardoor raadsleden zich beperkt voelden in hun uitingsvrijheid tijdens openbare vergaderingen.

Beperk langdurige geheimhouding

De geheimhouding rond het uitkooptraject duurde meer dan een jaar en leidde tot spanningen binnen de raad. Sommige raadsleden dienden moties in om de geheimhouding op te heffen, maar deze werden verworpen. De onderzoekers stellen dat geheimhouding in dit dossier “de transparantie en het democratisch proces heeft belemmerd” en pleiten voor een striktere afweging van de noodzaak en duur van geheimhouding. “Het was voor raadsleden op dat moment niet altijd duidelijk waarover wel en niet in het openbaar gesproken kon worden.”

Zorg voor duidelijke rolverdeling

De motie van 3 maart 2021 wees toenmalig burgemeester Han van Midden aan als portefeuillehouder, maar er was geen formeel collegebesluit waarin deze rolverdeling werd vastgelegd. Dit leidde tot verwarring over verantwoordelijkheden. De burgemeester noemde zichzelf later “meewerkend voorman van de raad”, wat de verwarring verder vergrootte. De onderzoekers bevelen aan om bij complexe dossiers expliciet vast te leggen wie bestuurlijk verantwoordelijk is.

Wees expliciet over risico’s

Hoewel er meerdere adviezen zijn ingewonnen – van AKD, Twynstra Gudde en Overwater Grondbeleid – zijn de juridische risico’s rond staatssteun, marktwaarde en hervestigingsverbod niet altijd helder gecommuniceerd. Zo werd het hervestigingsverbod pas laat in de onderhandelingen besproken, terwijl het een cruciale voorwaarde was voor het succes van de uitkoop. De onderzoekers stellen dat: “De juridische houdbaarheid van de overeenkomst is onvoldoende expliciet besproken in de besluitvorming.”

De aanleiding

Na ruim tien jaar van klachten, politieke debatten en juridische afwegingen heeft de gemeente Roosendaal in 2024 besloten tot de uitkoop van de Poolse supermarkt. Een dossier dat begon met wildplassen en foutparkeren, eindigde met een miljoenenovereenkomst en een raadsonderzoek dat de bestuurlijke gang van zaken onder de loep nam.

De gemeenteraad besloot 13 maart van dit jaar tot het extern onderzoek, voor de som van 43.430 euro. De onderzoekers van het externe bureau Necker – onder wie E. Stumphius en A.L. Bakker – concluderen in het zestig pagina’s tellende document, dat de informatievoorziening aan de raad tekortschoten en dat geheimhouding het democratisch proces bemoeilijkte.

Ergernis omwonenden

De supermarkt, geëxploiteerd door Swosjka Chata B.V., was sinds 2014 een bron van ergernis voor omwonenden. Klachten varieerden van overmatig alcoholgebruik tot geluidsoverlast door een koelinstallatie. In 2016 voerden bewoners actie en stuurden een brief aan toenmalig burgemeester Niederer, die een sluiting afwees. De gemeente kondigde pas jaren later een alcoholverbod af en intensiveerde de handhaving, met gemiddeld 20 controles per week.

Tussen december 2020 en december 2021 ontving de gemeente maar liefst 600 e-mails van bewoners over overlast. In 2021 concludeerde de Commissie Ombudsman dat de gemeente “zeer onzorgvuldig” had gehandeld.

Verplaatsing geen optie

In 2019 werd verplaatsing naar de oude Aldi-locatie aan de Philipslaan 63 onderzocht. Advocatenbureau AKD waarschuwde voor juridische risico’s, onder meer vanwege eerdere toezeggingen aan een buurtcentrum. Wethouder Theunis gaf in 2020 aan dat verplaatsing financieel onhaalbaar was: een herontwikkeling zou de gemeente 561.000 euro kosten, zonder garantie op beëindiging van de exploitatie.

In 2021 verhuisde de supermarkt naar Gastelseweg 31, waarmee de winkelruimte werd uitgebreid.

Maatregelen en intentieovereenkomst

In mei 2022 tekenden de gemeente en Swosjka Chata B.V. een intentieovereenkomst. Er werden extra parkeervakken aangelegd, toiletten opengesteld en drempels geplaatst. Evaluaties in 2022 en 2023 toonden een gemengd beeld: wildplassen nam af, maar foutparkeren en fietsen over de stoep bleven bestaan.

Politieke druk en geheimhouding

Op 3 maart 2021 nam de gemeenteraad unaniem een motie aan waarin burgemeester Han van Midden werd aangewezen als portefeuillehouder. Hij noemde zichzelf later “meewerkend voorman van de raad”.

In december 2022 besloot de raad in beslotenheid tot een onderzoek naar uitkoop of verplaatsing. Twynstra Gudde onderzocht drie scenario’s:

AKD oordeelde dat een vergoeding boven marktwaarde mogelijk was, mits goed onderbouwd.

Onderhandelingen en uitkoop

Op 25 januari 2024 deed de gemeente een openingsbod van 3.425.000 euro, dat als volgt werd onderbouwd:

• 1.800.000 voor de supermarkt (Gastelseweg 31 en 35a)
• 500.000 voor bedrijfsbeëindiging
• 1.125.000 voor woningen aan 33a en 35

De supermarkteigenaar deed een tegenbod van 7.628.024 euro, gebaseerd op vastgoed-, exploitatie- en ontwikkelwaarde. Uiteindelijk werd een overeenkomst gesloten, inclusief een -uiteindelijk niet uitvoerbaar- verbod op hervestiging van de supermarkt in Roosendaal.

Het Roosendaalse college laat via een woordvoerder weten niet inhoudelijk te willen reageren op de uitgelekte onderzoeksrapporten over de Gastelseweg en de gemeentelijke bestuurscultuur: “Men wil eerst in gesprek met de gemeenteraad. De afspraak was ook, zo wordt nog wél genoemd, om die werkwijze aan te houden. Dat is zelfs opgenomen in een unaniem aangenomen motie”, meldt de gemeente.