Schilderij van Van Honthorst gerestaureerd terug in de collectie van het Markiezenhof

Het Markiezenhof in Bergen op Zoom heeft sinds zondag het schilderij van schilder Gerard van Honthorst terug in de collectie. Het schilderij dat in 2018 is aangekocht, is gerestaureerd en heeft zijn oorspronkelijke kleurenpallet weer terug. Op het schilderij is de toen zevenjarige dochter van markiezin Maria Elisabeth II te zien.

In 2018 kocht het Markiezenhof het schilderij van een privéverzamelaar die het op de veiling gezet had. “Het was verkeerd geïdentificeerd, maar wij wisten het te herkennen”, zegt Bart van Eekelen, medewerker collectiebeheer bij het Markiezenhof. Daardoor is het schilderij in de collectie gekomen.

Ontdekking

Toen het schilderij binnenkwam zag het er niet zo goed uit en moest het gerestaureerd worden. Tijdens de restauratie bleek dat er toch meer van de schilder aanwezig was dan eerst werd gedacht. “We wisten dat het in zijn atelier was gemaakt, maar dat was zo groot dus het was logisch dat er meerdere mensen aan hebben gewerkt. Toch bleek tijdens de restauratie dat de hand van de meester duidelijker aanwezig was dan dat we dachten.”

Restauratie

De restauratie van het portret is in fases gedaan. Eerst moest het worden schoongemaakt. “Het was vergeeld en de kleuren waren verbleekt. Ook was het verpoetst, waardoor de verflagen versleten waren”, legt Van Eekelen uit. Het doek is opnieuw strak gespannen en grondig schoongemaakt. Toen moest er vanaf onderaan begonnen worden met het opvullen van de gaatjes. “Vervolgens zijn de oorspronkelijke kleurvakken hersteld met duizenden kleine puntjes.”

Johanneke Verhave van Restauratie Atelier Rotterdam heeft het schilderij gerestaureerd. “Als je kijkt naar de vloer ziet het er netjes uit, maar er zat een donkere schilder laag op. Dat is verwijderd en het patroon is hersteld”, wijst Van Eekelen aan. Ook op de achtergrond zaten donkere verflagen en ook die zijn weer helder. Bij het gezicht van het meisje bleken de oorspronkelijke blosjes nog aanwezig te zijn. “Die waren verloren gegaan door eerder restauratiewerk.”

Ook de lijst is vervangen. De oude lijst kwam nog uit de 19e eeuw en was kapot gegaan. “De lijst is vervangen en de bloemen in het schilderij matchen nu met de bloemen in de lijst.” Bij de restauratie zijn meerdere partijen betrokken geweest zoals de Vereniging Rembrandt en het Dorodarte Fonds.

Serie van drie

Uit archiefstukken blijkt dat het schilderij onderdeel is van een serie van drie schilderijen, waarvan er nu twee in de blauwe zaal hangen. “Uit dat archiefstuk weten we ook dat het gemaakt is in 1649 in opdracht van de markiezin Maria Elisabeth II”, vertelt Van Eekelen. Op het schilderij is haar dochter Henriëtte Francisca van toen zeven jaar te zien.

Het andere portret hing al in het museum en is al in 1980 tot 1982 gevonden en geïdentificeerd. Ook is het toen gerestaureerd. “Toen in 2018 dit andere portret opdook, wisten we door te vergelijken dat het een portret uit diezelfde serie moet zijn geweest.” Beide schilderijen zijn ook gesigneerd en gedateerd door schilder Gerard van Honthorst.

Waar het laatste schilderij is, is onbekend en volgens Van Eekelen is het zoeken naar een speld in een hooiberg. “Misschien zit het wel in een privécollectie zonder dat de eigenaar weet wie of wat het is. Dat was ten slotte ook bij dit tweede portret het geval.”