Vragenlijst toont onrust opgevangen Oekraïners in Avondvrede aan

We deelden onlangs de verhalen van drie Oekraïense vluchtelingen met de gemeente Bergen op Zoom. Daarmee hoopten we aandacht te krijgen voor een aantal zaken die niet goed gaan -of gingen- bij opvanglocatie Avondvrede. In eerste instantie werden bijna alle zaken waarmee de klokkenluiders kwamen afgedaan als onwaar, of slechts de mening van een paar ontevreden mensen. De verantwoordelijke ambtenaar stelde meermaals zeker te weten dat er ‘hoogstens vijf’ klagers zouden zijn, alle anderen waren juist heel tevreden. Daarop besloten we een eigen onderzoek te houden onder de bewoners van het voormalige verzorgingshuis. Dat levert een heel ander beeld op.

Onder de Oekraïners aan het Bolwerk is een vragenlijst verspreid die ze anoniem konden beantwoorden. Dat laatste is nodig omdat veel mensen er bang zijn voor de gevolgen als blijkt dat ze kritisch zijn. Een aantal reacties geeft ook aan waar dat vandaan komt. Er kwamen tweeëntwintig ingevulde formulieren binnen en die geven een zorgwekkend beeld van hoe diep de angst bij sommigen inmiddels geworteld zit.

Een goed begin

De uitkomsten van de vragenlijst beginnen nog niet eens zo slecht. Op een schaal van 1 tot en met 6 geeft ruim zesendertig procent de opvang in algemene zin een voldoende. Bijna vijf procent vindt het er slecht, negen procent juist heel goed. De overgebleven meningen zijn evenredig verdeeld over matig en redelijk goed.

Veel is onduidelijk

Over de beschikbaarheid van zorg is men een stuk minder gerust. Bijna iedereen geeft aan dat er niet standaard een arts naar Avondvrede komt en op veel hulp bij het regelen van medische zaken hoeft er ook niet gerekend te worden.

De drie mensen die onze redactie benaderden vertelden dat er veel onduidelijkheid bestaat over huisregels. Ze waren grotendeels onbekend en werden zeker niet actief gedeeld met bewoners. De gemeente ontkende dit maar de uitkomsten van ons onderzoek onderstrepen de zorgen. Bijna zeventig procent zegt weliswaar te weten dat er regels zouden moeten zijn maar niemand weet ze te vinden, laat staan wát ze zijn.

Amper bijeenkomsten

Er werd ons door de gemeentelijke projectleider vluchtelingen zeer nadrukkelijk en ook meermaals verteld dat er op locatie geregeld bijeenkomsten zijn met de bewoners, onder meer om lopende zaken door te nemen en eventuele vragen te beantwoorden. Uit ons onderzoek blijkt iets heel anders. Enkele mensen geven aan dat er slechts af en toe sprake van is, het overgrote deel zegt dat het bijna nooit gebeurt.

Weinig direct contact

Diezelfde ambtenaar gaf aan geregeld contact te hebben met de bewoners. Ruim zeventig procent geeft het tegenovergestelde aan. Over de beschikbaarheid van de gemeente is men evenmin erg enthousiast. Er wordt bovendien laat gereageerd op hulpvragen en technische problemen, vinden veel invullers van de vragenlijst. Zo waren drie van de vijf beschikbare wasmachines maandenlang stuk, ontbreekt hang- en sluitwerk op deuren waardoor mensen vast komen te zitten en is het internet er geregeld slecht. De overheid wijst er juist op dat een goed werkende wifi belangrijk is, bijvoorbeeld omdat deze mensen contact willen houden met dierbaren elders.

In meerdere aanvullende reacties geven mensen aan dat de twee medewerkers van WijZijn, die voorheen op de locatie actief waren, nog steeds worden gemist. Er is onder de antwoorden over het algemeen weinig lof voor de nieuwe situatie, waarbij één huismeester de aangewezen persoon hoort te zijn die de bewoners helpt.

Bang zich te uiten

Over het veiligheidsgevoel in de opvang is tevens het een en ander te zeggen. In algemene zin lijken mensen zich er redelijk veilig te voelen maar als we inzoomen met de vraag of ze ook uit durven komen voor wat ze vinden of ervaren, wordt het heel anders. Dan lopen de meningen zeer uiteen. Ruim dertig procent zegt dat juist wel te kunnen, bijna veertien procent houdt het in het midden en ruim vijfenveertig procent geeft aan dat amper of niet te durven.

Opmerkingen

Bij de opmerkingen die mensen toevoegen vallen enkele dingen op. Er is zeker dankbaarheid voor het feit dat ze hier worden opgevangen. Tevens is er waardering voor de vele vrijwilligers die hun best doen er iets goeds van te maken. Wel klinkt de roep om meer duidelijkheid over afspraken en verwachtingen door. Net als de vraag om meer praktische, medische, mentale en zelfs psychische hulp. Hier spelen taalbarrières soms een rol maar ook, zo wordt meermaals benoemd, een gebrek aan tijd of wil vanuit de medewerkers van de gemeente.

Nieuwe ontwikkelingen

We hoorden tijdens ons eerste gesprek met de wethouder en de projectleider vluchtelingen dat er met Curio verregaande afspraken zijn over taalles op locatie. Aan die belemmering wordt dus gewerkt. Ook bereikte ons kort voor publicatie van dit bericht dat er een bijeenkomst met en voor de bewoners is aangekondigd, waarbij ook wethouder Joey van Aken aanwezig  zal zijn.

Het volledige vragenoverzicht (pdf) met antwoorden is hier te vinden: Onderzoek bewoners Avondvrede

Update, donderdag 4 april, 23.15 uur: Van bewoners begrepen we dat de gemeente inmiddels ook een eigen onderzoek is gestart, met name om te bepalen of alle bewoners onze vragenlijst hebben kunnen invullen. De door ons opgehaalde bevindingen zijn met name bedoeld om aan te tonen dat de klachten niet van slechts drie tot vijf mensen komen, zoals de betreffende ambtenaar bleef beweren. Het probleem is er echt breder en groter.