Wethouder Nadir Baali: ‘Niet de arbeidsmigrant, maar de uitbuiting is het probleem’

De Nederlandse economie draait op arbeidsmigranten, maar de manier waarop ze worden behandeld is vaak verre van fatsoenlijk. Veel van deze mensen wonen in schrijnende omstandigheden, worden uitgebuit en komen op straat te staan. Wethouder Nadir Baali uit Steenbergen is sinds kort delegatieleider Arbeidsmigratie voor de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten). Namens de Nederlandse gemeenten leidt hij de gesprekken met het kabinet over dit probleem. Het is volgens Baali hoog tijd voor landelijke regie, betere regelgeving en een fundamentele verandering in hoe we met arbeidsmigranten omgaan.

Hoewel veel gemeenten hun best doen, blijven ze dweilen met de kraan open zolang Den Haag geen duidelijk beleid formuleert. Baali was al een tijdje aangesloten bij het samenwerkingsverband waarvan hij nu delegatieleider is geworden. Hij trekt zich het lot van de arbeidsmigrant zéér aan; “We hebben landelijke kaders, heldere afspraken en betere coördinatie vanuit het Rijk nodig.” Hij pleit voor een sluitend registratiesysteem, zodat gemeenten exact weten wie er woont en werkt. Dit maakt het makkelijker om te handhaven en misstanden te voorkomen. Daarnaast moeten er strengere regels komen voor werkgevers en huisvesters.

De wethouder ziet de problemen dagelijks. “De misstanden die er in Nederland zijn… het gaat echt onder je huid zitten”, vertelt hij. De overlast die omwonenden ervaren, zoals dakloze arbeidsmigranten of overvolle woningen, is volgens Baali een direct gevolg van uitbuiting. Veel mensen zien alleen de negatieve effecten en vergeten dat de arbeidsmigranten zelf slachtoffer zijn van malafide uitzendbureaus en gewetenloze werkgevers. “Zij willen helemaal niet hutjemutje in wijken gepropt worden,” benadrukt Baali. “Zij willen niet op straat gezet worden.” Om dit te doorbreken, is handhaving en sanctionering cruciaal.

Een menselijke blik op huisvesting

De grootste uitdaging is huisvesting. Baali is blij dat er op aandringen van de VNG nu ook overleg is met de minister van Volkshuisvesting. Huisvesting van arbeidsmigranten is een cruciaal onderwerp waar tot nu toe nog geen adequate regie op is. De wethouder pleit voor grootschalige, humane huisvesting waar arbeidsmigranten een gemeenschap kunnen opbouwen en tot rust kunnen komen. “Denk aan 200 tot 400 mensen op één plek,” zegt hij. Dit soort locaties moeten een thuis bieden met faciliteiten zoals sportgelegenheid en winkels.

Baali: “Juist omdat men bang is om een paar grootschalige huisvestingslocaties te realiseren, krijg je dus het feit dat deze mensen terechtkomen midden in de woonwijken en daardoor neemt het draagvlak voor arbeidsmigranten nog verder af.”

Verantwoordelijkheid en de rol van ondernemers

De kosten voor de verbeteringen moeten volgens Baali bij de ondernemers die van arbeidsmigranten profiteren worden gelegd. Er zijn genoeg ‘good guys’ die bereid zijn hierin te investeren, maar er zijn er ook die de kantjes ervan aflopen. De wethouder pleit ervoor om de goede voorbeelden te belonen en samen te werken aan fatsoenlijke huisvestingsplekken. Zo kunnen misstanden worden aangepakt terwijl tegelijkertijd de leefbaarheid voor iedereen in stand blijft. Den Haag zal echter met duidelijke regels moeten komen voordat gemeenten effectief kunnen optreden.

Hoogste tijd voor actie

Er zijn volgens de bestuurder al enkele belangrijke concrete stappen gezet. Zo is er 13 miljoen euro per jaar geregeld voor de opvang van dakloze arbeidsmigranten en zijn de plichten van uitzenders voor een correcte registratie wettelijk vastgelegd. Maar het is niet genoeg. Het heeft te lang geduurd voordat alle verantwoordelijke ministers überhaupt om de tafel kwamen. Baali hoopt dat in de komende maanden iedereen inziet dat het zo niet langer kan. Hij roept op tot een plan van aanpak voor huisvesting en een duidelijke boodschap aan het volgende kabinet. “Wees niet angstig,” zegt hij. “Want je bewijst er de hardwerkende arbeidsmigranten én je inwoners een dienst mee.”