Zware tijden voor imkers en hun bijen: ‘Te laat voor pessimisme’

Bijen en andere insecten zijn van cruciaal belang voor het voortbestaan van veel planten, bloemen en bomen. Zonder die beestjes zou de wereld er een stuk anders uit zien. Maar het gaat vreselijk slecht met insecten. Zo is de bijensterfte ontzettend hoog. Imker Bas Huijps van imkerij Stekebeest uit Nispen vertelt hier meer over.

Samen met zijn broer Jop begon Bas in 2014 met imkeren. “We zijn aangestoken door onze opa, die als fruitteler bijen had voor de bestuiving.” Bas en Jop imkeren met Stekebeest vooral hobbymatig. “We hebben zes volken. Het  is voor ons een leuke bezigheid naast ons werk.”

Sommige imkers zijn afgelopen winter al hun bijen kwijtgeraakt.

Uit recente cijfers van Wageningen Universiteit & Research blijkt dat 25,6 procent van de Nederlandse bijenvolken de winter niet hebben overleefd. Dat was bij de bijen van Stekebeest gelukkig niet het geval. “Wel zijn we vorig jaar twee volken verloren door wespenaanvallen. Maar er zijn ook imkers die afgelopen winter al hun bijen zijn kwijtgeraakt.”

Dat veel imkers het zwaar hebben is dus wel duidelijk. “Maar dit is echt maar een deel van het probleem”, vervolgt Bas. “Het gaat slecht met álle insecten. Ongeveer de helft van de 360 wilde bijen is verdwenen. En in de laatste dertig jaar zijn de vliegende insecten met 75 procent afgenomen in Nederland. Wanneer heb je bijvoorbeeld voor het laatst een vlinder gezien?”

Hoe komt dit dan eigenlijk? “Er zijn verschillende factoren. Zo zijn er vanuit het buitenland parasieten en predators gekomen, zoals de varroamijt en de Aziatische hoornaar.” Maar ook de veranderingen van het Nederlandse landschap spelen een grote rol. “We zijn van keutelboertjes en plukjes bos naar high-tech landbouw en industrie gegaan.” Maar daar lijkt ondertussen ook al een hoop te veranderen. “Er zijn in de landbouw al goede stappen gemaakt, bijvoorbeeld het verminderen van het gebruik van neonicotinoïden. Ook de industrie is druk bezig met vergroenen, hier ben ik als werktuigbouwkundige elke dag mee bezig.”

Het is te laat voor pessimisme.

Het is erg belangrijk om de leefomgeving weer beter te maken voor de bijen en andere insecten. “Het is te laat voor pessimisme. Er zijn in het verleden al eerder problemen geweest met bijenziektes, dat zijn we door doortastend te handelen weer te boven gekomen.” Gebeurt dit niet, dan kan heel het ecosysteem ontregeld raken. “Er zijn bijvoorbeeld planten die maar door één soort bij bevrucht kunnen worden. Verdwijnt deze bij, dan ook de plant en zo ontstaat er een kettingreactie.”

Naast ontwikkelingen in de landbouw en industrie kan ‘de mens’ ook thuis meehelpen aan het voortbestaan van de beestjes. “Maak je tuin bijvoorbeeld insectvriendelijker met speciale zaadmengels, bomen of insectenhotels.” En ook het niet te kort maaien van gras of riet kan al enorm helpen. “Een leuke manier om de bijen te helpen is door honing te kopen bij een lokale imker.”

Eén hoornaar eet zeventig honingbijen per dag.

Een lokale imker kan bovendien op nog veel meer vlakken helpen. “Rond deze tijd van het jaar zijn er vaak zwermen te zien. Als er zo’n zwerm in bijvoorbeeld je tuin daalt, dan haalt een lokale imker die met alle plezier voor je weg. Deze bijen zijn namelijk helemaal niet agressief.” En bij het zien van een Aziatische hoornaar moeten wél de alarmbellen gaan rinkelen. “Eén hoornaar eet zeventig honingbijen per dag.” Bij het zien vast een hoornaarsnest kan dit gemeld worden op waarneming.nl. “En bel ook gerust de brandweer.”

Ondanks alle problemen die er momenteel spelen, geniet Bas van het imkeren. “Het is een leuke hobby waarbij je lekker met de natuur bezig bent. Het geeft veel voldoening om die drukke beestjes te zien vliegen, en om zo’n natuurproduct als honing te kunnen verkopen. Misschien is het ook wel iets voor jou!” Op 8 en 9 juli zijn de Landelijke Imkerijdagen. “Ga dan eens kijken bij een lokale imker!”